بسم الله الرحمن الرحیم
معنای دروغ
دروغ در لغت به معنای کذب،قول ناحق،خلاف حقیقت و مقابل صدق آمده است.در واقع دروغ به سخنی گفته میشود که گوینده عمداً آن را به عنوان حقیقت مطرح کند.
دروغ در ایران باستان
دروغ از گذشته در نزد ایرانیان عملی زشت و ناپسند بوده است.دروغ با دین زرتشتی که بر پایه ی«گفتار نیک،کردار نیک و پندار نیک» است،در تضاد است و همچنین در آثار مکتوب کهن فارسی دیده می شود که از اهورامزدا خواسته شده که «ما را از دروج(دروغ) دور بدار».
دروغ از منظر اسلام
زشتی و ناپسندی دروغ
در اسلام دروغ از بدترین گناهان است و جزءِ گناهان کبیره نیز به شمار می آید.شخص دروغگو در دنیا وآخرت از رحمات الهی محروم می شود و اعتمادی که دیگران به او داشته اند را از دست میدهد.دروغ از عوامل نفاق و دورویی در جامعه نیز به شمار می آید.گفتنِ دروغ تا مصلحت و ضرورتی در کار نباشد،حرام است. در آیات و احادیث هم بر زشتی دروغ بسیار تأکید شده،مثلاً در حدیثی از امام باقر(ع)میخوانیم:« ان اللَّه عز و جل جعل للشر اقفالا، و جعل مفاتیح تلک الاقفال الشراب، و الکذب شر من الشراب» [1]" خداوند متعال براى شر و بدى، قفلهایى قرار داده و کلید آن قفلها شراب است و دروغ از شراب هم بدتر است"
معایب و آثارِ بد دروغ
1_از دست رفتن اعتماد و اطمینان:اعتماد و اطمینان به یکدیگر در تمامی جوامع و روابط،بسیار ارزشند است و دروغ از اصلی ترین عوامل از دست رفتنِ اعتماد و اطمینان میان افراد است.
2_تشویش و اضطراب:دروغگو مضطرب است،زیرا همواره نگران این میباشد که دروغ هایش آشکار شود.پیامبر اکرم(ص)میفرمایند:«اَلصِّدقُ طُمَنینَةٌ وَ الکَذِبُ ریبَةٌ»[2]"راستگویى [مایه] آرامش و دروغگویى [مایه] تشویش است."
3_فراموشی:دروغگو فراموش کار است،زیرا،برای اینکه دروغ های گذشته اش آشکار نشود،مجبور است به دروغ گفتن ادامه دهد و زمانی که دروغ هایش فزونی یابد،کم کم دچار فراموشی میشود.
4_منفور شدن:حضرت عیسی(ع)فرموده اند:« کسی که دروغ هایش زیاد شود حسن و جمال و وقارش نزد خدا و خلق از بین می رود به طوریکه مردم از او متنفر و منزجر می شوند»[3]
5_نفاق و دورویی:دروغ موجب نفاق و دورویی درجامعه و افراد است،زیرا دروغ نشان دهنده ناهماهنگ بودن و یکی نبودنِ زبان و دل است و نفاق نیز همان تفاوت ظاهر و باطن است.
دلایل دروغ گویی
1_ضعف ایمان(زیرا ضعف ایمان موجب میشود که انسان خدا و فرشتگان را بر اعمال خود شاهد نداند.)
2_تبرئه خود
3_تفریح و شوخی
4_ترس از فقر
5_ترس از تنها شدن وپراکنده شدن افراد از دور شخص
6_ترسِ از دست دادن موقعیت و مقام
و ... .
مواردی که دروغ گفتن جایز است
1_مواقعی که ممکن است به انسان آسیب مالی،جانی و ... برسد.
2_مواقعی که با دروغ میان دو نفر صلح شود.
3_مواقعی که گفتن حقیقت باعث فساد وناراحتی شود؛مثلاً میان دو نفرجدایی بیاندازد.
* پیامبر اکرم(ص)فرموده اند:«إِنَّ اللّه عَزَّوَجَلَّ أَحَبَّ الکَذِبَ فِى الصَّلاحِ وَأبغَضَ الصِّدقَ فِى الفَسادِ.»[4]"خداوند عزوجل، دروغى را که باعث صلح و آشتى شود دوست دارد و از راستى که باعث فتنه شود بیزار است."
راه های درمان دروغگویی
باید شخص دروغگو را از عواقب خطرناک دروغ،عواقبی مانندِ از دست دادن نعمات مادی و معنوی و آثار بدِ آن بر زندگی فردی و اجتماعی آگاه کرد؛باید این واقعیت به شخصِ دروغگو گفته شود که فواید دروغ آنی و زودگذر است، ولی آسیب هایش پایدار و اینکه اعتماد و اطمینان از بزرگترین سرمایه های زندگی است و دروغ دشمن اصلی آن.
Pajooheshee.Parsiblog.ir
با استفاده از:
[1] اصول کافى جلد 2،صفحه 254
[2] نهج الفصاحه، حدیث 1864
[3] گناهان کبیره،سید محمد هاشم دستغیب،ص295
[4] من لا یحضره الفقیه، جلد4، ص 353، حدیث5762
.: Weblog Themes By Pichak :.
